Ngửa Mặt

Julio Cortázar

Vũ Thị Thanh Mai chuyển ngữ



Thật khó tưởng tượng cảnh đầu của Đêm Ngửa Mặt lại là
cảnh cuối. Giờ đã đến, nhưng không, hắn vẫn còn nhiều thời gian. Và hắn, hắn tên
gì không còn quan trọng. Hắn chỉ chú tâm đến chặng đường thong dong không rượt
đuổi, trong sự chớm nở của ngày mà không phải đoạn cuối của đêm. Nhưng ai lại
đoán ra sự việc sẽ chấm dứt như vậy? Trong đau khổ, hắn chỉ biết lặp lại những
lời kinh thường đọc. Trong tuyệt vọng, hắn chỉ ước mơ một ánh mắt trông chừng.
Hắn làm được gì khi mỗi người sinh ra được gắn cho một con số và một mục đích.
Và đêm nay, số của hắn bị rút trúng để phục vụ mục đích này. [Vũ Thị
Thanh Mai ]*

Hằng năm, chúng tràn ra vào những thời điểm nhất định để
truy tầm kẻ thù.

Chúng gọi việc săn người là Chiến tranh rộ hoa.

Đứng giữa hành lang dài của khách sạn, hắn nghĩ đã muộn nên gấp
rút bước ra ngoài lấy xe dựng sát góc tường mà viên quản lý phòng bên cho phép.
Trên hiệu kim hoàn ở cuối đường, hắn trông thấy chín giờ kém mười, hắn còn nhiều
thời gian. Ánh nắng chiếu xuyên qua giữa những tòa nhà cao tầng của khu trung
tâm và hắn ― vì đối với cá nhân hắn, trong suy nghĩ, hắn vô danh ― nhảy lên xe
máy trong khoan khoái của chuyến đi. Động cơ xe máy kêu vo vo giữa hai chân hắn
và gió mát quất phần phật lên ống quần.

Hắn lướt qua các công sở của các Bộ (màu hồng, màu trắng) và
một loạt các cửa hàng với mặt kính sáng ngời trên lộ chính. Bây giờ hắn mới bắt
đầu quãng đường đáng hưởng thụ nhất của chuyến đi, một hành trình thực sự: con
đường dài bọc hai hàng cây xanh, rất ít xe cộ, với các biệt thự rộng rãi có vườn
cây mọc lan xuống vỉa hè, ngăn sơ sài bằng hàng rào thấp. Có lẽ hơi lơ đễnh tuy
vẫn ôm xe ven lề phải, hắn đắm mình vào sự tươi mát, vào sự nhẹ hẫng thưa
thớtcủa một ngày mới. Có thể sự buông thả vô tình này khiến hắn không phòng ngừa
được tai nạn. Khi hắn nhìn thấy người phụ nữ đứng sát lề hối hả qua đường dù đèn
xanh, phản ứng gì cũng không kịp nữa. Hắn thắng gấp xe bằng cả chân và tay, lạng
mạnh sang bên trái; hắn nghe tiếng thét to của người đàn bà, và ngay khi sự va
chạm xảy ra, tất cả đen thẫm. Giống như hắn rơi tức khắc vào giấc ngủ.

Hắn tỉnh lại đột ngột. Bốn năm người thanh niên đang kéo hắn ra
từ dưới lườnxe. Hắn nếm được vị mặn và máu, một đầu gối bị đau, và khi bị nhấc
bổng, hắn phát rên, không chịu nổi sự đụng chạm trên cánh tay mặt. Những tiếng
nói như không thuộc về những khuôn mặt treo ở trên hắn đang bông đùa vỗ về và
bảo hắn yên tâm. Niềm an ủi độc nhất là hắn nghe thấy có người nói hắn vượt ngã
tư đúng luật. Hắn hỏi thăm về người đàn bà, ráng dằn xuống cơn buồn nôn đang
dâng lên cổ. Trong lúc họ khiêng hắn ngửa mặt đến một hiệu thuốc tây lân cận,
hắn được biết tai nạn chỉ gây ra vài vết trầy trên chân nạn nhân. "Không, anh
chỉ quẹt trúng bà ấy, nhưng lúc anh đụng phải, sự va chạm khiến chiếc xe chồm
lên và lật sang một bên..." Nhiều ý kiến, nhiều lời kể, có người nói khiêng hắn
từ từ ngược đầu vào, và mọi việc tốt lành. Một người mặc áo choàng trắng cho hắn
nuốt một thứ gì làm dịu cơn đau trong bóng tối của hiệu thuốc tây nhỏ của khu
phố.

Chỉ trong vòng năm phút xe cứu thương đến, và họ nhấc hắn lên
chiếc cáng êm. Hắn thấy nhẹ nhõm được nằm thẳng. Hoàn toàn tỉnh táo, nhưng ý
thức đang bịchấn thương khủng khiếp, hắn đưa căn cước của mình cho nhân viên cứu
thương ngồi cùng xe. Cánh tay không đau gì nữa; máu chảy giọt từ chỗ rách trên
lông mày lan khắp mặt. Hắn liếm môi một đôi lần để uống máu. Hắn thấy khá, chỉ
là một tai nạn, không gì trầm kha; nằm yên vài tuần, không tệ hơn. Nhân viên cấp
cứu nói chiếc xe máy nhìn không hư nhiều. "Đương nhiên," hắn trả lời. "Nguyên
chiếc xe máy rơi trên mình tôi." Cả hai bật cười, và khi đến nhà thương, nhân
viên cấp cứu bắt tay hắn và chúc may mắn. Rồi cơn buồn nôn từ từ trở lại; trong
lúc họ đẩy hắn trên cáng hướng về dẫy nhà phía sau, đi dưới những tàng cây đầy
chim chóc, hắn nhắm mắt lại và ước gì mình đang ngủ hoặc được gây mê. Nhưng họ
giữ hắn một lúc khá lâu trong căn phòng có mùi nhà thương, điền đơn, cắt bỏ quần
áo của hắn, và mặc cho hắn một chiếc áo khoác xám cứng. Họ thận trọng di chuyển
cánh tay hắn, không làm hắn đau. Những người y tá không ngừng nói chuyện phiếm,
và nếu không vì bao tử bị co bóp, hắn sẽ cảm thấy khoẻ khoắn, gần như sung
sướng.

Họ đem hắn vào phòng quang tuyến, và hai mươi phút sau, với tấm
phim còn ẩm nằm trên ngực hắn như một bia mộ đen, họ đẩy hắn vào phòng giải
phẫu. Một người cao ốm mặc áo trắng toát đến cạnh hắn và bắt đầu khảo sát phim
quang tuyến. Hai tay của một người đàn bà sắp xếp đầu hắn, hắn cảm thấy bị dời
sang một cáng khác. Người đàn ông áo trắng trở lại bên hắn, mỉm cười, cầm một
vật gì ánh lên sáng ngời trong lòng bàn tay mặt. Ông ta vỗ nhẹ má hắn và ra dấu
cho một người đứng đằng sau.

Giấc mơ khác thường vì đầy những mùi và hắn chưa từng mơ thấy
mùi. Trước hết là mùi bùn toát lên từ bên trái đường mòn chỗ phát xuất khu vực
đầm lầy, những vũng cát lầy phủ lá dương nơi chưa một ai trở ra. Nhưng mùi nồng
nặc tan đivà thay vào đó là hương thơm tươi mát một cách bí ẩn, giống đêm mà hắn
lẫn trốn sự truy lùng của bọn Aztec. Và trốn chạy là chuyện rất tự nhiên, hắn
phải chạy trốn khỏi bọn Aztec đi săn người, và cơ hội sống sót duy nhất là tìm
ra một chỗ ẩn nấp sâu trong rừng rậm, cẩn thận không để lạc khỏi con đường hẹp
mà chỉ bộ tộc Moteca của hắn biết.

Điều dằn vặt hắn nhất là mùi hôi, giống như, ngay với sự chấp
nhận tuyệt đối đang là giấc mơ, vẫn có cái gì trong mình hắn chống lại sự xâm
nhập bất thường này. "Chính là mùi chiến tranh," hắn nghĩ, bàn tay theo bản năng
lần xuống con dao đá dắt chéo trong chiếc thắt lưng đan bằng mây. Một tiếng động
bất ngờ khiến hắn vội vàng gập người bất động và run rẩy. Sợ hãi không có gì lạ,
có biết bao nỗi sợ trong những giấc mơ của hắn. Hắn chờ đợi, che phủ bởi những
cành lá của bụi cây và trời đêm không một vì sao. Nơi xa, có lẽ bên kia bờ hồ
lớn, chúng đang nhóm lửa trại; khoảng trời phía đó rực đỏ. Tiếng động không lập
lại. Giống một thân cây đổ. Có lẽ một con thú, như hắn, đang chạy trốn mùi chiến
tranh. Hắn chậm chạp đứng thẳng dậy, hít không khí vào phổi. Không nghe tiếng
động nào, nhưng sự sợ hãi vẫn bám như mùi hôi, cái mùi nhang ngọt đáng sợ của
chiến tranh rộ hoa. Hắn cần phải ráng đi tới, phải tránh những vũng sình lún, và
phải vào đến giữa lòng rừng rậm. Dọ dẫm, khom xuống mấy lần để chạm đất cứng của
đường mòn, hắn bước vài bước. Hắn ước có thể đâm đầu chạy, nhưng những vũng lầy
dao động hai bên. Trên lối đi tăm tối, hắn xác định vị trí của mình. Rồi một
luồng ô uế mà hắn khiếp sợ nhất ập vào mũi, và hắn phóng liều mạng về phía
truớc.

"Coi chừng rơi khỏi giường", bệnh nhân bên cạnh kêu lên. "Đừng
lăn lộn, anh bạn."

Hắn mở mắt ra và trời đã xế chiều, mặt trời xuống thấp trong
khung cửa sổ quá khổ của khu nhà bệnh dài. Trong lúc cố gắng mỉm cười với gã
ởgiường bên cạnh, hắn rút mình ra khỏi cảnh cuối cùng của cơn ác mộng. Cánh tay
hắn, trong khuôn thạch cao, treo lủng lẳng bằng một thiết bị với trọng lượng và
ròng rọc. Hắn cảm thấy khát, khô ran như đã chạy nhiều dặm đường, nhưng họ không
cho hắn uống nhiều nước, chỉ vừa đủ thấm môi và một ngụm. Cơn sốt từ từ lên cao
và hắn đã có thể ngủ lại, nhưng hắn đang hưởng thụ trạng thái tỉnh táo, mắt khép
hờ, hắn lắng nghe đối thoại của những bệnh nhân khác, thỉnh thoảng trả lời một
câu hỏi. Hắn trông thấy một chiếc xe lăn đến cạnh giường, một nữ y tá tóc vàng
bôi cồn lên đùi trước của hắn và đâm vào một mũi kim lớn nối liền với ống dẫn
lên một bình đầy chất lỏng đục như sữa. Một bác sĩ thực tập trẻ đem máy bằng kim
loại và da buộc quanh cánh tay lành lặn của hắn để kiểm tra gì đó. Đêm xuống, và
cơn sốt tiếp tục kéo lê hắn rơi nhẹ nhàng vào một trạng thái mà bên trong mọi
vật như nhú lên qua ống nhòm xem kịch, chúng hiện thực và mềm mại, cùng lúc có
chút ghê tởm; giống mình ngồi xem một phim tẻ nhạt và nghĩ lang thang ngoài phố
còn tệ hơn, nên ở lại.

Một bát súp ngon lành vàng óng đem đến, thơm mùi tỏi tây, cần
tây và rau mùi. Một khúc bánh mì nhỏ, quý hơn cả một bữa tiệc, được bẻ ra từng
miếng vụn. Cánh tay hắn hầu như hết đau, và chỉ còn chỗ lông mày khâu nhiều mũi
thỉnh thoảng nhói rát. Khi các cửa sổ lớn trong tầm mắt chuyển thành những mảng
loang của màu xanh đêm, hắn nghĩ sẽ không khó ngủ. Vẫn nằm ngửa nên có chút
không thoải mái, hắn liếm ðôi môi khô nóng còn sót chút vị súp, và sau tiếng thở
dài mãn nguyện, hắn buông trôi.

Trước hết là sự hỗn loạn, giống mình trút vào chính mình tất cả
những cảm giác của một khoảnh khắc đần độn hoặc rối rắm. Hắn nhận ra mình đang
chạy trong bóng đen dày đặc, mặc dù, bên trên, bầu trời đan chéo với những ngọn
cây ít tối ám hơn không gian còn lại. "Con đường mòn", hắn nghĩ, "mình đã lạc
khỏi con đường mòn." Bàn chân hắn lún xuống một lớp lá cây và bùn, và hắn không
thể nhích thêm một bước mà không bị các nhánh cây quất vào hai bên sườn và
ốngchân. Khó thở, ý thức bị bao vây dù chung quanh ngập bóng tối và tĩnh lặng,
hắn gập người xuống nghe ngóng. Có thể con đường mòn nằm rất gần, với ánh ban
mai đầu tiên hắn sẽ lại trông thấy. Còn bây giờ, không gì giúp nổi hắn. Bàn tay
mà trong vô thức đã nắm chặt lấy chuôi dao leo như con bọ cạp lên đến cổ hắn chỗ
đeo chiếc bùa hộ mạng. Hầu như không nhấc môi, hắn thì thào lời cầu xin Thần Bắp
cho mùa trăng tốt lành, và lời khẩn cầu Nữ Thần, người ban phát của cải cho bộ
tộc Moteca. Cùng lúc hắn cảm thấy mắt cá chân lún sâu hơn xuống bùn, và sự chờ
đợi trong bóng tối của bụi cây đầy bẫy rập trở nên quá sức chịu đựng. Chiến
tranh rộ hoa bắt đầu lúc trăng non và đã diễn ra ba ngày và ba đêm rồi. Nếu hắn
xoay sở được để trốn trong rừng sâu, ra khỏi đường mòn khi qua hết vùng đầm lầy,
có thể lũ săn người Aztec sẽ mất dấu hắn. Hắn nghĩ đến đông đúc số người đã bị
bắt giữ. Nhưng con số không quan trọng, kỳ cúng tế mới quan trọng. Các cuộc săn
đuổi tiếp tục cho đến khi các thầy tế lễ ra lệnh quay về. Mỗi thứ đều mang một
con số và mục đích, và bản thân hắn đang ở trong thời đại thần linh, đối mặt với
lũ săn người.

Hắn nghe những tiếng kêu la và chồm lên, dao trong tay. Giống
như bầu trời đang cháy rực ở chân trời, những ngọn đuốc di chuyển giữa những
cành cây, rất gần hắn. Mùi ô uế của chiến tranh thật khó cưỡng, và khi kẻ thù
đầu tiên đột kích hắn, chồm vào cổ hắn, hắn có một cảm giác gần như sung sướng
khi đâm lút cán lưỡi dao đá màiphẳng vào trong lồng ngực của kẻ thù. Những đốm
sáng bao quanh hắn, những tiếng la rú mừng rỡ. Hắn xoay sở chém được một, hai
nhát dao trong không khí, rồi một sợi dây thừng quấn chặt lấy hắn từ phía sau.
"Tại cơn sốt," gã ở giường bên cạnh nói. "Tôi đã từng bị vậy trong lúc họ giải
phẫu tá tràng. Uống chút nước, anh sẽ ngủ yên."

So sánh với đêm hãi hùng mà hắn vừa trở ra, bóng đêm ấm áp của
khu nhà bệnh mang vẻ ngọt ngào. Ánh đèn tím trên đầu tường đằng xa trông chừng
như mắt của người giám hộ. Có tiếng ho, tiếng thở sâu, thỉnh thoảng một đối
thoại trong thì thầm. Mọi thứ dễ chịu và an toàn, không đuổi bắt, không... Nhưng
hắn không muốn tiếp tục nghĩ về cơn ác mộng. Có nhiều thứ cho hắn tiêu khiển.
Hắn bắt đầu nhìn khuôn thạch cao trên cánh tay, và những ròng rọc đang treo cánh
tay vô cùng thoải mái trong không khí. Y tá để lại một chai nước khoáng trên
chiếc bàn nhỏ bên cạnh. Hắn kề chai lên miệng và uống nước, với trân trọng. Giờ
hắn nhận ra những hình dạng khác nhau trong khu, ba mươi giường, tủ kính. Hắn
đoán cơn sốt đã hạ, mặt hắn mát ra. Chỗ rách trên lông mày không còn đau mấy,
như một ký ức. Hắn thấy mình rời khách sạn một lần nữa, lấy xe gắn máy. Ai lại
đoán được sự việc sẽ chấm dứt như vậy? Hắn cố tập trung vào khoảnh khắc xảy ra
tai nạn, và tức giận vì nhận ra như có một lỗ hổng trí nhớ, một sự trống rỗng mà
hắn không tài nào lắp đầy. Giữa sự va chạm và khoảnh khắc họ khiêng hắn khỏi mặt
đường, cơn ngất hoặc việc gì đã xảy ra, hắn không tài nào ráp nối. Và cùng lúc
hắn có cảm giác rằng khoảng trống ký ức này, sự trống rỗng này, đã kéo dài vĩnh
cửu. Không, không hoàn toàn là sự cố thời gian, mà giống như, trong khoảng trống
này, hắn đã vượt qua một cái gì đó, hoặc đã chạy ngược lại qua những khoảng cách
thật bao la. Cú sốc, sự va chạm tàn bạo vào mặt đường. Dù sao, hắn cảm giác nhẹ
nhõm hẳn, được thoát khỏi lỗ sâu đen tối trong lúc mọi người nhấc hắn lên khỏi
mặt đường. Với cơn đau ở cánh tay bị gẫy, máu từ chỗ lông mày bị rách, vết dập
trên đầu gối; với tất cả những thương tích này, sự nhẹ nhõm là được trở về ánh
sáng, về lại ngày, và cảm giác được nâng đỡ và chăm sóc. Cảm giác kỳ quái. Có
dịp, hắn sẽ hỏi bác sĩ về cảm giác này. Giờ, giấc ngủ bắt đầu ngấm lại khiến hắn
thiếp dần đi. Nệm gối mềm mại, và nước khoáng mát rượi trong cổ họng nóng sốt.
Ánh sáng tím của chiếc đèn trên cao trở nên mờ dần và mờ dần.

Vì hắn nằm thẳng lưng lúc ngủ, vị trí khi tỉnh lại không làm
hắn ngạc nhiên, nhưng trái lại mùi ẩm ướt, cái mùi đá rêu rỉ nước, chặn ở cổ
họng và buộc hắn hiểu. Mở mắt và nhìn mọi hướng nhưng không thấy gì, hắn bị vây
hãm trong bóng tối tuyệt đối. Hắn thử ngồi dậy, liền cảm giác giây thừng ghịt cổ
tay và cổ chân. Hắn bị đóng cọc trên những phiến đá nhớp nháp và giá lạnh. Cái
lạnh làm tê buốt tấm lưng trần của hắn và hai chân. Một cách vô tri, hắn thử
đụng chiếc bùa hộ mạng bằng cằm và ý thức nó đã bị tước mất. Giờ đây hắn thấy
tuyệt vọng, không lời cầu xin nào có thể cứu hắn khỏi kết cuộc... Từ ngoài xa,
như thể lọc qua bức tường của hầm đá, hắn nghe vọng tiếng trống đồng thiêng
liêng của lễ cúng tế. Họ đã khiêng hắn đến kim tự tháp, hắn đang ở trong hầm
ngầm của đền thờ, chờ đến lượt mình.

Hắn nghe một tiếng thét, một tiếng thét khản đục dội lại từ các
bức tường. Thêm một tiếng thét nữa, chấm dứt bằng rên rỉ. Chính hắn đã gào trong
tăm tối, hắn đã gào vì hắn còn sống, toàn thân hắn với tiếng gào ấy xua đẩy một
việc sắp xảy ra, một kết thúc không thể tránh khỏi. Hắn nghĩ đến những đồng tộc
đang lấp đầy những ngục khác, và những người đang bước lên những bậc thang của
lễ tế thần. Hắn muốn gào thêm nhưng không ra lời, hắn không thể mở miệng, hai
quai hàm dính chặt như cao su, mở ra chậm chạp trong nỗ lực bất tận.
Tiếng ọp ẹp của các chốt gỗ làm hắn điếng người như một lằn roi. Rách nát,
quằn quại, hắn vật vã để thoát khỏi sợi dây lún vào da thịt mình. Cánh tay phải
của hắn, cánh tay mạnh nhất, gắng gượng cho đến khi sự đau đớn trở nên quá mức
chịu đựng và hắn phải bỏ cuộc. Hắn nhìn hai cánh cửa mở ra, và mùi của những
ngọn đuốc bay đến mũi hắn trước khi ánh lửa đến. Chỉ quấn khố theo nghi thức, lũ
hầu di chuyển về phía hắn, nhìn hắn với vẻ khinh miệt. Những đốm sáng phản chiếu
lên các thân hình đẫm mồ hôi và trên đầu tóc đen cắm lông chim. Sợi dây thừng
trói được nới lỏng và thay bằng móc sắt của những bàn tay nóng, cứng như đồng.
Hắn cảm thấy mình bị nâng lên, vẫn ngửa mặt, và bị xốc đi bởi bốn gã khiêng hắn
qua hành lang. Những kẻ cầm đuốc đi trước, soi sáng lờ mờ hành lang với những
bức tường ẩm ướt và trần hầm thấp đến nỗi chúng phải khom đầu xuống. Chúng
khiêng hắn ra lúc này, khiêng hắn ra, đã đến đoạn kết. Đối diện hắn cách một
thước là trần đá bám xương rồng óng ánh một chuỗi phản chiếu từ ngọn đuốc leo
lét. Khi những vì sao hiện ra thay vào chỗ trần và những bậc thang vĩ đại dâng
lên trước mặt hắn với lửa cháy cuồng loạn trong tiếng kêu hò và những điệu múa,
sẽ là điểm cuối. Hành lang thăm thẳm bất tận, nhưng đã sắp hết, không khí trong
lành của bầu trời thêng thang rộ sao sắp ập vào mặt hắn, nhưng chưa, họ còn đẩy
hắn đi không ngừng trong bóng tối đỏ, di chuyển hắn một cách mạnh bạo và hắn
không muốn vậy, nhưng làm sao ngăn được khi họ đã giật mất chiếc bùa, trái tim
thật của hắn, trọng tâm thật sự của sinh mạng hắn.

Trong một cơn giật mình hắn tỉnh lại trong bệnh viện đêm, về
dưới trần cao, dịu dàng, trần trụi, về lại bóng tối mềm bao bọc xung quanh. Hắn
nghĩ mình đã la hét, nhưng những người nằm gần đang ngáy một cách thản nhiên.
Chai nước bên trên chiếc bàn nhỏ nổi bong bóng, trong mờ qua màu đêm xanh đậm
chiếu từ các cửa sổ. Hắn thở hổn hển, tìm kiếm sự giải thoát lồng phổi của mình,
tìm cách trục xuất những hình ảnh vẫn còn dán trên mi mắt. Mỗi khi nhắm mắt, hắn
lại nhìn thấy chúng hiện hình lập tức và hắn ngồi dậy hãi hùng nhưng cùng lúc
thưởng thức sự sung sướng đang thức giấc, y tá trực đêm sẽ đến nếu hắn nhận
chuông, chẳng bao lâu sẽ là rạng đông, hắn sẽ ngủ ngon vào giấc này, không hình
ảnh, không gì hết... Thật là khó mở mắt, cơn buồn ngủ mạnh hơn hắn. Hắn làm một
cố gắng sau cùng, phác một cử chỉ về phía chai nước với cánh tay lành lặn mà
không sao với đến, những ngón tay nắm lại một lần nữa trong tăm tối hư không, và
hành lang tiếp tục dài vô tận, đá nối đá, với những ánh lửa đỏ nhấp nhoáng, và
hắn ngửa mặt nấc lên một tiếng nghẹn ngào vô nghĩa vì trần sắp hết, dâng lên, mở
ra giống như miệng tử thần, và lũ hầu đứng thẳng lên, và từ trên cao, một mặt
trăng khuyết rơi xuống khuôn mặt hắn với đôi mắt không muốn nhìn thấy trăng,
chúng khép lại và mở ra một cách tuyệt vọng nhìn sang bên kia, tìm lại trần nhà
trần trụi và an toàn của khu nhà bệnh. Nhưng mỗi lần hắn mở mắt, lại là đêm và
trăng trên từng bậc thang, đầu hắn giờ treo ngược xuống về phía sau, và trên
đỉnh thang là những giàn hỏa, những luồng khói thơm đỏ, và bất chợt hắn nhìn
thấy tảng đá đỏ, máu đỏ tươi đang nhỏ giọt, và những vòng cung xoay tròn cắt
không khí bằng đôi chân của nạn nhân đã bị kéo lê và ném lăn xuống những bậc
thang cao. Bằng hy vọng cuối cùng hắn nhắm thật chặt mắt, cố gắng kêu mình thức
giấc. Trong một giây hắn tưởng đã tỉnh ngủ, vì hắn lại nằm bất động trên giường,
ngoại trừ đầu hắn treo khỏi giường, đong đưa. Nhưng hắn ngửi mùi chết, và khi mở
mắt hắn thấy hình ảnh đầy máu của thầy tế bước đến gần hắn với lưỡi dao đá trong
tay. Hắn xoay sở để nhắm mắt thêm một lần, dù biết rằng hắn sẽ không thức dậy
nữa, rằng hắn đang tỉnh, rằng giấc mơ kỳ diệu mới chính là giấc mơ kia, vô lý
như mọi giấc mơ ― giấc mơ hắn đi xuyên qua những đại lộ lạ lùng trong một thành
phố kỳ lạ, với những ánh sáng xanh và đỏ cháy không cần lửa hoặc khói, trên một
thứ côn trùng khổng lồ bằng kim loại kêu vo vo giữa chân. Và cũng chính trong
giấc mơ ấy, trong sự dối trá vô hạn, chúng cũng đã nâng hắn khỏi mặt đất, một kẻ
cũng đã đến gần hắn với con dao mổ trong tay, đến gần trong lúc hắn đang nằm
ngửa mặt, ngửa mặt với đôi mắt nhắm lại giữa các giàn hỏa.

Julio Cortázar, 1956

Vũ Thị Thanh Mai chuyển ngữ từ bản
Anh văn The Night Face-Up của Paul Blackburn trong tập Blow-Up and
Other Stories, Nxb Pantheon, New York 1967 và bản Pháp văn La Nuit Face
au Ciel của Laure Guille-Bataillon trong tập Fin d’un Jeu, Nxb Gallimard,
2005.